دکتر عبدالصمدی

smile is the beauty of soul

ترمیم دندان ها با استفاده از روکش

روكش يك نوع بازسازي دندان است، اگر دندان هاي شما به شدت تخريب شده باشند يا داراي شكستگي زياد باشند يا دندان تان در اثر عصب كشي بخش زيادي از تاج خود را از دست داده باشد، بهترين روش درمان، استفاده از روكش است. روكش مانند كلاهكي دور تا دور دندان را مي گيرد و از آن در مقابل فشارهاي عمودي و افقي به خوبي محافظت مي كند.
روكش هاي دنداني نزديك به 100 سال قدمت دارند و تا 50 سال پيش، روكش ها به صورت تمام فلزي «فول منتال» ساخته مي شدند بعد از گذشت 50 سال، چيني هايي را به فريم فلزي اضافه كردند و روكش هاي متال¬سراميك كم كم وارد بازار شد. بعد از آن كم كم در 10 تا 15 سال اخير روكش تمام چيني يا تمام سراميك جاي آنها را گرفتند.
البته استفاده از روكش ها هميشه به صلاح شما نيست. اگر دندان هاي شما داراي لب پريدگي يا شكست كم باشد، اين مشكل با استفاده از لمينت ها به راحتي درمان مي شود. در توضيح لمينت ها گفته ام، برعكس روكش ها كه ميناي دندان بيشتر تراش مي خورد، در لمينت گذار بخش كمي از ميناي دندان شما تراشيده مي شود در استفاده از لومينيرز كه ضخامتي به اندازة يك لنز چشم دارد! ممكن است اصلاً دندان شما تراش نخورد.
زماني كه نسج قابل توجهي از دندان از بين مي رود بايد دندان با نسج مصنوعي بلافاصله جايگزين شود كه در اين حالت استفاده از روكش بهترين گزينه است. اگر شمامراقبت هاي لازم را از روكش تان بكنيد و مانند ديگر دندان هايتان به خوبي آنها را مسواك بزنيد و نخ دندان بكشيد. در آن صورت طول عمر روكش ها حتي به بالاتر از 20 سال نيز مي رسد.

در علم پزشكي هرگونه عضو مصنوعي كه در بدن قرار مي گيرد پروتز ناميده مي شود. پروتز دندان ها بر 2 نوع هستند. پروتزهاي متحرك و پروتزهاي ثابت، روكش ها جزء پروتزهاي ثابت هستند. شما اگر نياز باشد مي توانيد پروتزهاي متحرك را «دندان مصنوعي» از دهان تان به راحتي خارج كنيد و بعد در سر جايش قرار دهيد اما در مورد روكش ها اين گونه نيست. شما نمي توانيد بعد از بكار گذاشتن روكش، روكش هاي خود را با دست برداريد و دندان هاي اصلي خود را ببينيد. رنگ روكش ها تحت هيچ شرايطي عوض نمي شود و در بحث بليچينگ گفته ام كه شما با بليچينگ يا سفيد كردن نمي توانيد رنگ روكش تيره تان را سفيدتر كنيد.  پُر واضح است اگر تنها 1 يا 2 دندان شما نياز به روكش داشته باشد بايد رنگ آنها را مطابق رنگ اصلي دندان تان انتخاب كنيد تا هنگام خنديدن تمام دندان هايتان يك دست ديده شوند. دندان هاي دچار شكستگي مادرزادي مثل دندان هاي ميخي شكل يا دندان هايي كه نسبت به ديگر دندان هايتان كوچك تراند يا نامتناسب اند به كمك روكش، قابل اصلاح مي باشند.
در كُل استفاده از روكش يا هر نوع ترميم دندان ديگري بنا به تشخيص دندان پزشك انجام مي گيرد و در نهايت اين دندان پزشك تان است كه تصميم آخر را مي گيرد و اگر دندان شما نياز به روكش داشته باشد، روكش گذاري را پيشنهاد مي كند.

انواع روكش ها

روكش هاي دندان تمام فلزي

روكش تمام فلزي تماماً از فلز ساخته شده است كه نوع كلاسيك آن كه داراي آلياژ قيمتي است، روكش هاي طلايي است كه احتمالاً در دهان افراد ريش سفيد قبلاً ديده ايد: روكش هاي فلزي فوق العاده با دوام هستند و معمولاً نسبت به ديگر روكش ها داراي ماندگاري زيادي هستند، تنها عيب روكش هاي تمام فلزي، رنگ خاكستري آن است، به خاطر همين استفاده از اين روكش ها در دندان هاي جلويي، چندان عاقلانه نيست و برعكس استفاده از روكش هاي فلزي در دندان هاي عقبي كه تحت فشار زيادي قرار مي گيرند، كاملاً منطقي و عاقلانه است.

روكش هاي دنداني تمام سراميك :

روكش هاي تمام سراميكي از نوعي سراميك دنداني مانند پرسلن ساخته شده اند و نحوة ساخت آنها به 2 صورت است: يكي با كار دست تكنسين لابراتور كه توسط طيف وسيعي از سراميك ها ساخته مي شوند و تكنسين مي تواند خصوصيات ظاهري شبيه به دندان را روي كراون اعمال كند و روش ديگر توسط دستگاه CAD-CAM كادكم، كراون هاي سراميكي چون فاقد هرگونه فلز هستند كاملاً سفيد و شفاف اند و در قسمت هايي از دهان كه به زيبايي بالايي نياز داشته باشد، مانند دندان هاي جلويي، استفاده مي شوند.
يكي از معايب روكش هاي فول سراميكي، ایمکس ضعيف بودن و نداشتن استحكام كافي است. اما به خاطر داشته باشيد در جايي كه زيبايي مطرح باشد، روكش هاي سراميكي حرف اول را مي زنند.

روكش هاي سراميكي زيركونيا

روكش هاي زيركونيا يا زيركونيوم يكي از انواع روكش هاي تمام سراميك است كه با استفاده از فريم هاي زيركونيومي به خوبي تقويت شده اند و در مركز اين روكش ها از زيركونيوم استفاده شده است روكش هاي زيركونيومي علاوه بر داشتن ظاهري زيبا و شبيه به دندان اصلي، داراي مقاومت بسيار بالايي نيز هستند. وجود عنصر زيركونيوم، ميزان مقاومت روكش زيركونيا را هنگامي كه شما چيزي را مي جويد، تا 1200 مگا پاسكال بالاتر مي برد.

اين روكش ها نسبت به ديگر روكش ها، قيمت بالايي دارند و شايد تنها عيب روكش هاي زيركونيا همين بالا بودن قيمت شان است.

روكش ايمكس:

روكش هاي ايمكس روكش هاي بسيار زيبا و شفافي هستند و از جنس ديسيليكات ليتيوم كه يك نوع سراميك بسيار محكم و قوي است، ساخته مي شوند.
اين روكش ها را هم مي توان از طريق قالب گيري يا كاستينگ و يا از طريق تراش با دستگاه هاي مخصوص، تهيه كرد و در مواردي كه زيبايي ظاهري مدّ نظر باشد روكش ايمكس ابتدا قالب گيري و سپس تراش داده مي شود.

روكش اينسرام:

روكش هاي اينسرام از يك نوع پورسلاين بسيار متراكم و آلومينيوم دار سخت، ساخته مي شوند. اين روكش ها استحكام فيزيكي لازم براي آنكه با سمنت هاي دنداني رايج بر روي دندان چسبانده شوند را دارند.

روكش دندان پي. اف. ام «چيني- فلزي»

روكش هاي چيني –فلزي يكي از پُر مصرف ترين روكش ها در بين بيماران است. روكش پي. اف. ام يك لاية نازك فلز دارد كه روي دندان قرار مي گيرد و يك لايه پرسلن دارد كه روي سطح خارجي فلز، باند مي شود.

اين نوع روكش ها نسبت به قيمت كم شان، ضمن استحكام بالا و ماندگاري زياد، داراي زيبايي خاصي نيز هستند و تنها عيب شان وجود يك لاية نازك فلزي روي آن است كه زير خط لثه قرار، مي گيرد. اگر لثه شما سالم باشد و در اثر بيماري پريودونتال كه مفصل در اين كتاب توضيح دادم، عقب نشيني نكرده باشد، شما مي توانيد بدون هيچ دغدغه اي از اين روكش ها استفاده كنيد. اما اگر در امر زيبايي دندان، بيش از اندازه حساس هستيد مي توانيد در جايي كه به زيبايي نیاز داريد، مثلاً دندان هاي جلو، از روكش فول سراميكي يا روكش سراميكي زيركونيا كه توضيح اش را دادم، استفاده كنيد. يكي از مزيت هاي روكش هاي فول سراميكي نسبت به روكش هاي پ. اف. ام، آن است كه اين روكش ها از نظر درخشان بودن و نماي شيشه اي داشتن در باز تابش نور كاري شبيه به مينا را انجام مي دهند. در روكش هاي پي. اف. ام به علت وجود يك لايه فلزي بازتاب نور شبيه مينا نخواهد بود.

نحوة ساخت و مراحل روكش گذاري

براي ساخت و نصب روكش بايد دندان پزشك تان به دقت دندان شما را مورد معاينه و بررسي قرار بدهد تا مطمئن شود كه لثة شما سالم است و فضاي كافي در فكّ مقابل تان وجود دارد. اگر اطراف دندان شما عفوني باشد، دندان پزشك زمان روكش گذاري را عقب تر مي اندازد و با تجويز آنتي بيوتيك به شما، از عفونت احتمالي لثه ها و تشكيل كيست در اطراف دندان تان جلوگيري مي كند.
در صورتي كه دندان شما تمام شرايط روكش گذاري را دارا بود مراحل ساخت و نصب روكش توسط دندان پزشك، شروع مي شود.

دندان پزشك ريشة دندان شما را بررسي مي كند و اگر نياز به درمان كانال يا عصب كشي وجود داشت، عصب كشي مي كند. در مواردي امكان دارد ميزان نسوج تخريب شده از تاج دندان تان زياد باشد، دندان پزشك مقداري از نسج لثه و استخوان اطراف دندان را حذف مي كند تا به فضاي كافي از تاج دندان براي گذاشتن روكش دسترسي پيدا كنيد.
توجه داشته باشيد بيشتر دندان ها پس از درمان ريشه، نسج زيادي را از دست مي دهند و بايد دندان توسط نوعي حمايت داخل ريشه اي كه به آن پست مي گويند، تقويت شوند. پُست ميله اي فلزي است كه داخل كانال دندان قرار مي گيرد و سبب گيرش روكش به دندان مي شود. دندان پزشك تمام پوسيدگي هاي دندان شما را قبل از گذاشتن روكش، بر مي دارد و حفرة خالي دندان را با مواد ترميمي مانند آمالگام يا كامپوزيت پُر مي كند. دندان آمادة تراش مي شود و دندان پزشك تان با فرمي خاص، شروع به تراش دندان تان مي كند. بعد از اتمام تراش، از ناحيه تراش خورده و همچنين فكّ مقابل آن قالب گيري مي كند و قالب را براي ساخت روكش به لابراتور دندان پزشكي ارسال مي كند.
در جلسه بعد، پاية فلزي روكش ساخته شده روي دندان امتحان مي شود و همچنين رنگ روكش توسط شما انتخاب شده و شما براي جلسه آخر فراخوانده مي شويد.
در جلسة آخر روكش ساخته شده اي كه روي آن لاية چيني «پرسلن» هم قرار گرفته، روي دندان تان با چسب مخصوص روكش، چسبانده مي شود. بعد از اتمام كار اگر احساس كرديد روكش شما كمي بلندتر است به پزشك تان اين موضوع را اطلاع بدهيد تا اصلاح كند. با گذشت زمان ممكن است در اثر شستشو چسب روكش از بين برود و لق شود و هنگام غذا خوردن، كنده شود، در اين حالت روكش را در دستمالي بگذاريد و در سر فرصت به نزد دندان پزشك تان برويد تا روكش درامده را با چسب مخصوص روكش دوباره بر سر جايش بچسباند.